1.SORU: Özel eğitim gerektiren bireylerin okul öncesi
eğitimi zorunlu mudur?
CEVAP : 36 -72 ay arasındaki özel eğitime ihtiyacı olan
bireylerin okul öncesi eğitimi zorunludur. Ancak, bireylerin gelişim ve
bireysel özellikleri dikkate alınarak okul öncesi eğitim dönemi süresi bir yıl
daha uzatılabilir.
Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin okul öncesi
eğitimlerini, öncelikle okul öncesi eğitim kurumlarında kaynaştırma
uygulamaları kapsamında sürdürmeleri esastır. Ancak, bu bireyler için okul
öncesi özel eğitim okulu/kurumu veya özel eğitim sınıfları da açılabilir.
(Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği Madde 29)
2-SORU: Özel eğitim gerektiren bireylerin okul öncesi
eğitim kurumlarına kayıtları nasıl yapılacaktır? Okul öncesinde sınıflarda
Kaynaştırmalı öğrencisi sayısı en fazla ne kadar olmalıdır?
CEVAP : Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde oluşturulan
Özel Eğitim Değerlendirme Kurulunca düzenlenen rapor sonucunda, okul öncesi
eğitim kurumlarına yerleştirilmeleri uygun görülen 36 - 72 aylık çocuklar, ağır
ve çok ağır düzeyde zihinsel ve birden fazla yetersizliği olmamak şartıyla 10
çocuk bulunan sınıflarda ikiden, 20 çocuk bulunan sınıflarda ise birden fazla
olmayacak şekilde kaydedilirler.
(Okul Öncesi Eğitim Kurumları Yönetmeliği Madde 10-c)
3-SORU: Özel eğitim gerektiren bireylerden ekonomik
durumları yetersiz olanların okul öncesi eğitiminin ücreti nasıl
karşılanacaktır?
CEVAP : Şehit, harp malûlü, gazi çocukları, anne ve babası
veya bunlardan birisi ölmüş ya da anne-babası ayrılmış, ekonomik durumu
yetersiz olan ailelerin çocukları ile özel eğitim gerektiren çocuklar öncelikle
ücretsiz olarak kayıt yapılıp yapılmayacağına okuldaki Seçici Komisyon
tarafından karar verilir.
(Okul Öncesi Eğitim Kurumları Yönetmeliği Madde -11-c ve g)
4-SORU: Kaynaştırma yoluyla eğitim kapsamında bireylerin
İlkokula kayıtları nasıl yapılacaktır?
CEVAP : Kayıt döneminde e-okul kayıt sistemi çerçevesinde
yapılacaktır. Ancak; durumlarını belgeleyenlerin kayıtları öğretim yılı
içerisinde de devam eder.
İlköğretim Kurumları Yönetmeliği Madde 17/g : Şehit ve
muharip gazi çocukları ile özel eğitime ihtiyacı olan çocukların yeni
kayıtları, durumlarını belgelendirmeleri şartıyla ulusal adres veri tabanındaki
adreslerine bakılmaksızın istedikleri İlkokula/Ortaokula yapılır."
(İlköğretim Kurumları Yönetmeliği -Madde 17/g) "
"(1) Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin okul ve
kurumlara kayıtlarında özel eğitim hizmetleri kurulu tarafından yerleştirme
kararı alınmış olması şartı aranmaz. Ancak, bu bireyler için yerleştirme kararı
alınması konusunda okul/kurum yönetimi gerekli resmî işlemleri başlatır.
Öğrencinin kayıtlı olduğu okul veya kurum, yerleştirme kararına uygun ise
öğrenci bulunduğu okul ya da kurumda öğrenimine devam eder. Farklı bir
yerleştirme kararı olması hâlinde ise öğrencinin yerleştirme kararına uygun
okula nakli konusunda gerekli işlemler yapılır." (Özel Eğitim Hizmetleri
Yönetmeliği Madde 77)
5-SORU: Okul Yönetimi kaynaştırma öğrencisi için
yapılacak düzenlemelerde aileden ücret talep edebilir mi?
CEVAP : Hayır. Zorunlu eğitim ücretsizdir. Ancak; aileler
kendi istekleri doğrultusunda okula katkıda bulunabilirler.
6. SORU: Okul yönetimi, diğer velilerin isteği üzerine
engelli öğrenciyi okuldan uzaklaştırabilir mi?
CEVAP : Hayır, uzaklaştıramaz. Özel eğitim gerektiren
bireylerin de eğitimden eşit şartlarda yararlanma hakları vardır. Aksine
davrananlar hakkında yasal işlemler başlatılır.
Hiçbir gerekçeyle özürlülerin eğitim alması engellenemez.
Özürlü çocuklara, gençlere ve yetişkinlere, özel durumları ve farklılıkları
dikkate alınarak, bütünleştirilmiş ortamlarda ve özürlü olmayanlarla eşit
eğitim imkânı sağlanır.(5378 Sayılı Özürlüler Ve Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde
Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Madde 15)
7.SORU: İlkokul/Ortaokullarda kaynaştırma yoluyla eğitim
yapılan sınıflarda öğrenci mevcutları ve öğrencilerin sınıflara dağılımı nasıl
yapılacaktır?
CEVAP : İlkokul ve Ortaokullarda kaynaştırma yoluyla
eğitimlerine devam eden bireylerin bulunduğu sınıflarda sınıf mevcutları; özel
eğitime ihtiyacı olan iki bireyin bulunduğu sınıflarda 25, bir bireyin
bulunduğu sınıflarda 35 öğrenciyi geçmeyecek şekilde düzenlenir. (Özel Eğitim
Hizmetleri Yönetmeliği Madde 23-ğ)
8.SORU: İlkokul/Ortaokullarda Kaynaştırma yoluyla
eğitimlerine devam eden öğrencilerin başarı durumları nasıl değerlendirilir?
CEVAP : Kaynaştırma yolu ile eğitimlerine devam eden özel
eğitim gerektiren öğrencilere, başarısızlıklarından dolayı sınıf tekrarı
yaptırılmaz.
(İlköğretim Kurumları Yönetmeliği Madde 47-e)
Kaynaştırma yoluyla eğitim-öğretimlerine devam eden
öğrenciler için okulun Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Geliştirme Birimi
tarafından “Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı” (BEP) hazırlanır. Bu
öğrenciler, programında yer alan amaçlara göre değerlendirilir. (İlköğretim
Kurumları Yönetmeliği Madde 32-h)
9.SORU: Özel eğitim sınıfları nasıl açılır?
CEVAP : Özel eğitime ihtiyacı olan ve ayrı bir sınıfta
eğitim almaları uygun bulunan bireylerin, yetersizliği olmayan akranları ile
bir arada eğitim görmeleri amacıyla her tür ve kademedeki resmî ve özel okul ve
kurumlarda, İl Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunun önerisi doğrultusunda Millî
Eğitim Müdürlükleri tarafından özel eğitim sınıfları açılabilir.
(Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği -Madde 25)
Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunun Görevleri
Destek eğitim odası ve Özel Eğitim Sınıfları açılması için
Millî Eğitim Müdürlüğüne teklifte bulunmak. (Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği
- Madde 16-d)
Özel Eğitim Sınıfı Açılması İle İlgili Süreç:
a) Okullarımızda Özel Eğitim
Sınıfı açılması amacıyla, okul idareleri (RAM´ın bilgisi dâhilinde), RAM´lar,
İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu; ihtiyaç olması halinde Millî Eğitim
Müdürlüğüne resmi yazıyla talepte bulunur.
b) İl/ilçe Millî Eğitim Müdürlüğü resmi yazıyı,
konuyu görüşmesi ve karara bağlaması amacıyla İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri
Kuruluna havale eder.
c) İl/İlçe Özel Eğitim
Hizmetleri Kurulu konuyu değerlendirerek teklifi uygun görmesi halinde İl
Eğitim Denetmenleri Başkanlığına, açılması düşünülen Özel Eğitim Sınıfının
fiziki yapısının mevzuata uygunluğunun incelemesi yönünde resmi yazıyla talepte
bulunur.
ç) İl Eğitim Denetmenleri
Başkanlığı açılması teklif edilen Özel Eğitim Sınıfını yerinde inceleyerek
kararını rapor halinde İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri Kuruluna bildirir.
d) İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu; özel
eğitim sınıfı açılması yönündeki kararı ve Eğitim Denetmenleri Başkanlığının
uygun görüşü belirten raporu doğrultusunda Valilik Makamı Onayı için resmi
yazışmayı yapar.
e) Milli Eğitim Müdürlüğü Onayı ile
açılmış olan Özel Eğitim Sınıfının öğretmen normu için okul idaresi "Norm
Kadro Düzeltme Çizelgesi Ek-5)´i doldurarak İl Millî Eğitim Müdürlüğüne
bildirir.
f) Açılan
Özel Eğitim Sınıfı Bakanlığımız Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel
Müdürlüğüne bildirilir.
g)
Açılan Özel Eğitim Sınıfı için norm kadro alınana kadar geçen süre içerisinde
özel eğitim sınıfına yönlendirilen öğrencilerin eğitimlerinin kesintiye
uğramaması için, öncelikle özel eğitim sınıfı öğretmeni yoksa, Millî Eğitim
Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin
Kararın 9. Maddesi 2. bendine göre nitelikleri uygun öğretmen görevlendirmesi
İl/ilçe Millî Eğitim Müdürlüklerince yapılır.
10. SORU: Özel eğitim sınıflarının ders araç ve gereçleri
nereden karşılanacak?
CEVAP : Özel Eğitim Sınıfları bulunduğu okulun bir
parçasıdır. Bu nedenle Müdürlük Onayı ile açılan özel eğitim sınıflarının ders
araç ve gereçleri bulunduğu İl/İlçe Millî Eğitim Müdürlüklerince karşılanır.
11.SORU: Okullarında kaynaştırma yolu ile eğitimlerine
devam eden özel eğitim gerektiren öğrencilere, başarısızlıklarından
dolayı sınıf tekrarı yaptırılır mı?
CEVAP : Kaynaştırma yolu ile eğitimlerine devam eden özel
eğitim gerektiren öğrencilere, başarısızlıklarından dolayı sınıf tekrarı
yaptırılmaz.
(İlköğretim Kurumları Yönetmeliği Madde 47-e)
12.SORU: Kaynaştırma yolu ile eğitimlerine devam eden
özel eğitim gerektiren öğrenciler ile özel eğitim sınıflarını bitiren
öğrencilere hangi belge/diploma düzenlenecektir?
CEVAP : Kaynaştırma yoluyla eğitimlerine devam edecek
öğrencilerde bir alt kademeden üst kademeye geçecekleri zaman (okul öncesinden
ilkokula, ilkokuldan ortaokula, ortaokuldan engelli ise engeline uygun özel
eğitim okuluna ya da liseye) Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü
tarafından verilecek olan Özel
Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporları dikkate alınır. Kurul
raporunda ‘‘Tam Zamanlı Kaynaştırma Eğitiminden Yararlanır’’ ibaresi bulunan
öğrenciler kaynaştırma eğitiminden faydalanır. Bu ortaöğrenim kurumundan
mezun olduktan sonra diploma almaya hak kazanırlar.
Özel eğitim sınıflarına devam edecek öğrencilerde de bir alt kademeden üst
kademeye geçecekleri zaman (okul öncesinden ilkokula, ilkokuldan ortaokula)
Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü tarafından verilecek olan Özel
Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporları dikkate alınır. Kurul
raporunda ‘‘Özel Eğitim Sınıfından (Hafif düzeyde zihinsel yetersizlik ya da
ağır/orta düzeyde zihinsel yetersizlik) Yararlanır’’ ibaresi bulunan öğrenciler
özel eğitim sınıfında eğitiminden faydalanır. İlkokul ve ortaokulu
bitiren bireyler yine Rehberlik ve Araştırma Merkezi tarafından verilecek Özel
Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporları dikkate alınarak engeline
uygun özel eğitim okuluna, ya da kaynaştırma eğitimi verilmek üzere liseye
yönlendirilirler. Mezun oldukları kurumun diplomasını almaya hak kazanırlar.
13.SORU: Özel eğitim sınıfı öğretmenlerine ek ders ücreti
ne kadar ödenecektir?
CEVAP : 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu´nun 176´ncı
maddesinin değişik ikinci fıkrasında; ".... Bu ücretler, özel eğitime
muhtaç öğrencilerin eğitim ve öğretim gördüğü kurumlar da görevli´ öğretmen ve
yöneticiler ile bu öğrencilere yönelik olarak açılan özel eğitim sınıf
öğretmenlerine ve cezaevlerinde görevli öğretmenlere % 25 fazlasıyla
ödenir." hükmü yer almaktadır. Bu hüküm doğrultusunda özel eğitim
sınıfı öğretmenlerine ek ders ücretleri normal ücret + % 25 fazlasıyla
ödenecektir.
14.SORU: Destek eğitim odasında görevlendirilen
öğretmenlere ek ders ücreti ne kadar ödenecektir?
CEVAP : Destek eğitim odaları, özel eğitim gerektiren
öğrencilere yönelik olarak açılmakta olup "Özel Eğitim Sınıfı´
niteliğindedir. Dolayısıyla bu odalarda özel eğitim kapsamında eğitim
verilmektedir. Kanun´un ilgili maddesinde de aksine bir hüküm bulunmamaktadır.
Bu konuda Personel Genel Müdürlüğünce de görüş belirtilmiştir.
Özel eğitim gerektiren öğrencilere destek eğitim amacıyla
açılan sınıflarda destek eğitimi vermekle görevlendirilen yönetici ve
öğretmenlerin bu kapsamda okuttukları derslerin alanları (branşları) itibariyle
aylık karşılığı okutmakla yükümlü oldukları kısmını aylık karşılığı, aylık
karşılığı okutmaları gereken ders saatlerinin üzerinde okuttukları dersleri ise
azami okutabilecekleri ek ders görevi sınırlılığında olmak üzere ek ders ücreti
karşılığında okutabilirler. Ancak; bu kapsamda fiilen girdikleri dersler için
ek ders ücretleri %25 fazlasıyla ödenir.
15.SORU: Destek eğitim odaları nasıl açılır?
CEVAP : Destek eğitim odalarının açılması ile ilgili süreç:
a) Okullarımızda destek eğitim odası açılması amacıyla
okul idareleri (RAM´ın bilgisi dâhilinde), RAM´lar, İl/İlçe Özel Eğitim
Hizmetleri Kurulu; ihtiyaç olması halinde Millî Eğitim Müdürlüğüne resmi
yazıyla talepte bulunur.
b) İl/ilçe Millî Eğitim Müdürlüğü resmi yazıyı, konuyu
görüşmesi ve karara bağlaması amacıyla İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri Kuruluna
havale eder.
c) İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu konuyu
değerlendirerek teklifi uygun görmesi halinde Eğitim Denetmenleri Başkanlığına,
açılması düşünülen destek eğitim odasının fiziki yapısının mevzuata
uygunluğunun incelemesi yönünde resmi yazıyla talepte bulunur.
d) Eğitim Denetmenleri Başkanlığı açılması teklif
edilen destek eğitim odasını yerinde inceleyerek kararını rapor halinde İl/İlçe
Özel Eğitim Hizmetleri Kuruluna bildirir.
e) İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu; destek
eğitim odası açılması yönündeki kararı ve Eğitim Denetmenleri Başkanlığının
uygun görüşü belirten raporu doğrultusunda Milli Eğitim Müdürlüğü Makamı Onayı
için resmi yazışmayı yapar.
f) Açılan destek eğitim odası Özel Eğitim Rehberlik ve
Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bildirilir.
g) Destek Eğitim Odası açılan okullarda öğrencilerin
eğitim ihtiyaçlarına göre görme, işitme, zihinsel engelliler sınıf öğretmenleri
öncelikli olmak üzere, gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmen, sınıf
öğretmeni ve alan öğretmenleri görevlendirilir. Destek eğitim odasına öncelikle
okulun öğretmenlerinden olmak üzere RAM´da görevli öğretmenler ya da diğer okul
ve kurumlardaki öğretmenler görevlendirilir.
16.SORU: Özel eğitim sınıflarında sınıf mevcudu ne kadar
olmalıdır?
CEVAP : Özel eğitim sınıflarının mevcudu en fazla; Okul
Öncesi, İlkokul ve Ortaokullarda 10, ortaöğretim ve yaygın eğitimde 15
öğrenciden oluşur. Ancak, Otistik çocuklar için her tür ve kademede açılan özel
eğitim sınıflarında ise sınıf mevcudu en fazla 4 öğrencidir.
17.SORU: Orta öğretim kurumlarında kaynaştırma yoluyla
eğitim gören öğrencilerin sınıf geçme/kalma durumu hangi mevzuata göre
yapılacaktır?
CEVAP: Kaynaştırma yoluyla eğitimlerine devam eden öğrencilerin
yetersizlik türü, eğitim performansı ve ihtiyacına göre; araç-gereç, eğitim
materyalleri, öğretim yöntem ve teknikleri ile ölçme ve değerlendirmede gerekli
tedbirler alınarak düzenlemeler yapılır. (Özel Eğitim Hizmetleri
Yönetmeliği´nin Madde 23 )
Bulunduğu okulun eğitim programını veya denkliği olan bir
programı izleyen öğrencilerin başarıları, devam ettikleri okulun sınıf geçme ve
sınavlarla ilgili hükümlerine göre değerlendirilir. Ancak, değerlendirmelerde
öğrencilerin BEP´leri dikkate alınır. (Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği´nin
Madde 24)
1- Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hususlarda; 14/6/1973
tarihli ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu, 1/7/2005 tarihli ve 5378
sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun ve 30/5/1997 tarihli ve 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun
Hükmünde Kararnameye dayanılarak çıkarılan yönetmelik hükümleri ile ilgili
diğer kanun ve yönetmelik hükümleri uygulanır.
2- Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler için açılan her tür
ve kademedeki gündüzlü veya yatılı okul ve kurumlarda; eğitim-öğretim
hizmetlerinin yürütülmesiyle ilgili iş ve işlemlerde, okul ve kurumların
özelliğine göre; bu Yönetmelik hükümleri ile Bakanlığın okul öncesi, ilkokul,
ortaokul, ortaöğretim ve yaygın eğitim kurumlarıyla ilgili mevzuat hükümleri
birlikte uygulanır. (Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği´nin Madde 93)
Ayrıca; Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğin 69. 72. 73. ve
74. Maddelerinde BEP biriminin kimlerden oluşacağı ve nasıl çalışacağı ile ilgili
hususlara yer verilmiştir.
Yönetmeliğin bu hükümlerine ortaöğretim, yaygın eğitim
kurumlarında kaynaştırma yoluyla eğitimlerine devam eden öğrencilerin, sınıf
geçme ve sınavlarla ilgili iş ve işlemleri öğrencilerin devam ettikleri
okulda/kurumda uygulanan mevzuata göre yürütülür.
Ancak, başarılarının değerlendirilmesinde ilgili mevzuat
hükümlerinin yanı sıra Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği´nin 24´üncü
maddesinde yer alan öğrencinin engeliyle ilgili hükümler dikkate alınarak
değerlendirilir.
18. SORU: Özel eğitim hizmetleri kuruluna, eğitsel
değerlendirme ve tanılama ile yerleştirme kararlarına nasıl ve ne kadar sürede
itiraz edilmelidir?
CEVAP : Özel eğitim hizmetleri kuruluna yapılacak itirazlar:
Özel eğitim hizmetleri kuruluna yapılacak itirazlarda aşağıdaki hususlara
dikkat edilir:
a) Veli, eğitsel değerlendirme ve tanılama ile yerleştirme
kararlarının her birine birer defa olmak üzere, kararın kendisine tebliğ
edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde itiraz edebilir.
b) Okul ve kurumlardaki rehberlik ve psikolojik danışma
hizmetleri yürütme komisyonu, okula/kuruma kayıt tarihinden itibaren en az 70
iş günlük izleme süreci sonucunda öğrenciyle ilgili eğitsel değerlendirme ve
tanılama ya da yerleştirme kararının uygun bulunmaması hâlinde yeniden
değerlendirilmesi isteğiyle özel eğitim hizmetleri kuruluna itiraz edebilir.
19. SORU: Kaynaştırma öğrencilerinde yaş sınırı var
mıdır?
CEVAP : Bu bireyler için zorunlu eğitim çağı İlkokul ve
Ortaokul 13 yaş, Ortaöğretim Kurumları için hiç bir engeli yok ise ortaokuldan
sonra, herhangi bir özründen dolayı okula gidememiş ise okula kayıt döneminde
18 yaşından gün almamış olması kaydı aranmaktadır.
20.SORU: Her kaynaştırma kararı alınmış öğrenci için BEP
ekibi oluşturmak zorunlu mudur?
CEVAP : Evet, zorunludur. Özel eğitime ihtiyacı olan
öğrencilerin eğitimlerini sürdürdükleri okul ve kurumlarda eğitim
performansları ve ihtiyaçları doğrultusunda BEP´lerini hazırlamak amacıyla
bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme birimi oluşturulur. (Özel Eğitim
Hizmetleri Yönetmeliği´nin Madde 72)
21.SORU: Okulumuzda ve yakın çevremizdeki okullarda özel
eğitim öğretmeni yok. RAM da çok uzakta bu durumda BEP ekibi oluşturmak için ne
yapmalıyız.
CEVAP : BEP Geliştirme Birimi; gezerek özel eğitim görevi
verilen öğretmen veya RAM temsilcisi olmaması durumunda da oluşturulur. BEP
Birimi Rehber öğretmen, İlgili müdür yardımcısı, sınıf öğretmeni ve öğrenci
velisinin katılımı ile oluşmaktadır.
22.SORU: Teneffüs vb. serbest zaman etkinliklerinde
kaynaştırma öğrencisiyle kimin ilgilenmesi gerekir?
CEVAP : Okulda kaynaştırma öğrencisi de diğer öğrencilere
verilen hizmetlerden faydalanırlar. Bu nedenle okul yönetimi ve öğretmenlerin
sorumluluğundadır.
23.SORU: Öğretmenin kaynaştırma öğrencisi ile ilgili
sorumlulukları var mıdır?
CEVAP : Vardır. Öğretmenlerin görev ve sorumlulukları
İlköğretim Kurumları Yönetmeliği´nin 64´üncü ve Özel Eğitim Hizmetleri
Yönetmeliği´nin 59´uncu Maddelerinde belirtilmiştir.
24.SORU: Aile çocuğu ile ilgilenmiyor ne yapabilirim?
CEVAP : BEP Geliştirme Biriminde ailelerin katılımını
sağlama amacıyla okul yönetimi, rehberlik servisi, okulun diğer öğretmenler iş
birliği içerisinde hareket etmelidir.
25. SORU: Okul yönetimi BEP birimini oluşturmadı ne
yapmalıyım?
CEVAP : Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği´nin 72´ inci ve
73´ üncü maddelerini ilgi tutarak okul idaresinden yazılı olarak BEP Geliştirme
Biriminin oluşturulması talep edilir.
26.SORU: Özel Eğitim konusunda ders görmedik, benim
alanım olmadığı için bana kim yardımcı olacak?
CEVAP : Bu kılavuz sizleri özel eğitim ve kaynaştırma
konusunda bilgilendirmek amacıyla hazırlanmıştır. Ayrıca okulların rehberlik
servisleri, RAM, çevredeki özel eğitim okullarında da konuya ilişkin destek
alabilirsiniz.
27.SORU: Ortaokul kademesinde daha okuma yazması olmayan
öğrencilere dersler bazında nasıl BEP yapılacaktır?
CEVAP : Öğrencinin gelişim özellikleri, yeterlilikleri
dikkate alınarak BEP hazırlanır. BEP Geliştirme Birimi Türkçe derslerinde okuma
yazmaya yönelik BEP Planı düzenlerken, diğer ders öğretmenleri BEP Planına
aldığı kazanımlarını öğrencinin sözlü ya da davranış olarak ifade edebileceği
şekilde düzenleyebilir. Kazanımları bireye özgü uyarlayabilir. Ayrıca müfredat
dışında (alanıyla ilgili) öğrenciye uygun kazanımlar belirleyerek BEP
hazırlayabilir.
28. SORU: Kaynaştırma eğitimine alınan öğrencim sürekli
devamsız. Bu durumda bir üst sınıfa geçmesi nasıl olacak?
CEVAP : Kaynaştırma öğrencilerinin devamsızlıkları devam
ettiği okul ve kurumun devam devamsızlıkla ilgili mevzuatına göre işlem
yapılır. Sürekli devamsızlığı olan kaynaştırma öğrencilerine sınıf tekrarı
yaptırılır.
29.SORU: Neden kaynaştırma öğrencileri ayrı bir sınıfta
ya da okulda eğitimlerine devam ettirilmiyor?
CEVAP: Yetersizliği olan bireylerden akranları ile birlikte
eğitim alabilecek düzeyde olan öğrenciler "En az sınırlandırılmış eğitim
ortamı" ilkesinden hareketle kaynaştırma eğitimine öncelik verilmektedir.
30.SORU: Sınıfımda birden fazla kaynaştırma öğrencisi
var. Diğer şubelerde yok. Ne yapmalıyım?
CEVAP : Kaynaştırma kararı alınmış öğrencilerin, ailelerin
görüşleri, öğrencilerin yetersizlik türleri de dikkate alınarak şubelere eşit
dağıtılması amacıyla okul yönetimine müracaat edilir.
31.SORU: Diğer öğrenci aileleri sınıfta kaynaştırma
öğrencisini istemiyor. Arada kaldım. Ne yapmalıyım?
CEVAP : Okul rehberlik servisi, RAM temsilcisi veya BEP
Geliştirme Birimi üyeleri ile birlikte ailelere; kaynaştırma eğitiminin
yetersizliği olan öğrenciler ile sınıftaki diğer öğrencilere kaynaştırma
eğitiminin faydaları konusunda bilgilendirme ve ikna toplantıları
yapılır. Yasal haklar ve sorumluluklar anlatılır.
32.SORU: Öğrencimizin kaynaştırma eğitimine alındığına
dair özel eğitim hizmetleri kurul kararı dönem ortasında elimize geçti. Bu
durumda BEP yapacak mıyız?
CEVAP : Evet yapılacaktır. Öğrenci ile ilgili İl/İlçe Özel
eğitim Hizmetleri Kurulu Kararı okula geldiğinde en kısa sürede BEP Geliştirme
Birimi oluşturulur ve öğrencinin BEP´i hazırlanır.
33.SORU: Öğrencime ilişkin Kaynaştırma eğitimi tedbirinin
yanlış olduğunu düşünüyorum. Ne yapmalıyım?
CEVAP : Okul ve kurumlardaki rehberlik ve psikolojik danışma
hizmetleri yürütme komisyonu, okula/kuruma kayıt tarihinden itibaren en az 70
iş günlük izleme süreci sonucunda öğrenciyle ilgili eğitsel değerlendirme ve
tanılama ya da yerleştirme kararının uygun bulunmaması hâlinde yeniden
değerlendirilmesi isteğiyle özel eğitim hizmetleri kuruluna itiraz edebilir.
(Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği´nin Madde 18-b)
34.SORU: Kaynaştırma eğitimine alınan öğrencim
İlkokul/Ortaokul programını yürütebilecek düzeye geldi. Bu durumda ne
yapmalıyım?
CEVAP : Öğrencinin yeniden eğitsel değerlendirme ve
tanılamasının yapılması amacıyla bağlı olunan RAM´a Bireysel Gelişim Raporu ile
birlikte müracaat edilir.
35. SORU: Okul öncesi eğitim kurumlarında BEP nasıl
yapılacaktır?
CEVAP : Öğrencinin yeterlilikleri, gelişim özellikleri,
öncelikli ihtiyaçları, engeli vb. etmenler dikkate alınarak, hangi gelişim
alanlarında BEP Planı hazırlanacağına BEP Geliştirme Birimi karar vermelidir.
Ancak, BEP Planları hazırlanmasına ihtiyaç duyulmayan gelişim alanlarında diğer
öğrenciler için hazırlanmış program uygulamalarına devam edilir.
36.SORU: Bedensel yetersizliği nedeniyle kaynaştırma
eğitimine alınan öğrencim var. İlkokul/Ortaokul programını rahatlıkla
yürütebilecek düzeyde. Bu durumda BEP yapılması gerekiyor mu?
CEVAP : Öğrenci ile ilgili BEP Geliştirme Birimi kurulur.
Birim öğrencinin yetersizliğine bağlı olarak okul, sınıf ve diğer bölümlerde
alınması gereken fiziksel düzenleme ve uyarlamalara karar verir.
Öğrencinin yetersizliğine bağlı olarak motor becerileri
gerektiren derslerin uygulamalı bölümlerinden hangilerinden muaf olacağına
[öğrenci ve velinin onayı alınarak] karar verilir. Akademik beceriler
gerektiren derslerden ihtiyacı olmaması durumunda ayrıca BEP Planı düzenlenmez.
Ancak; akademik derslere giren öğretmenler BEP toplantılarına katılırlar.
37. SORU: Kaynaştırma kararı kaldırılabilir mi?
CEVAP : BEP Geliştirme Birimince Öğrencinin kaynaştırma
eğitimin kaldırılması gerektiği düşünülüyorsa, yeniden eğitsel değerlendirme ve
tanılamasının yapılması amacıyla bağlı olunan RAM´a "Eğitsel Değerlendirme
İsteği Formu" doldurularak müracaat edilir. Yapılan eğitsel değerlendirme
ve tanılama sonrası "Normal Eğitime Devamı Uygundur" kararı alınan
öğrencinin kaynaştırma kararı; özel eğitim değerlendirme kurulunun
"yöneltme raporu", İl/İlçe özel eğitim hizmetleri kurulu
"yerleştirme kararı" ile kaldırılır.
38. SORU: RAM raporu olmayan, daha önce ilkokula hiç
gitmemiş 10 yaşındaki bir çocuğu eğitim-öğretim dönemi içerisinde okulun kayıt
etmeme hakkı var mıdır?
CEVAP : Hayır. Zorunlu öğrenim çağında olup özel eğitime
ihtiyacı olduğu tespit edilen veya tanısı konulmamış ve yerleştirme kararı
alınmamış her bireyin okul ve kurumlara kaydı, yıllık çalışma takviminde
belirlenen süreye bakılmaksızın yapılır. (Özel Eğitim Hizmetleri
Yönetmeliği´nin Madde 75)
39.SORU: Kaynaştırma eğitimi alan öğrencime yazılılarda
farklı sorular mı hazırlamalıyım? Yazılıyı sınıfla aynı anda mı yapmalıyım?
CEVAP : BEP Geliştirme Birimince öğrencinin yetersizliği
doğrultusunda BEP Planı düzenlenmesi kararı alınan derslerde; BEP´de belirlenen
kazanımlar (Uzun ve kısa dönemli amaçlar) dikkate alınarak sözlü ve yazılı
soruları düzenlenir ve değerlendirilir. Öğrencinin yetersizlik türü ve hazır
bulunuşluğu dikkate alınarak sınavlar diğer öğrencilerle birlikte
yapılabileceği gibi, farklı zamanlarda da yapılabilir.
40.SORU: Özel eğitime muhtaç çocukların eğitimi ile
ilgili, Milli Eğitim Müdürlüklerinin görev ve sorumlulukları nelerdir?
CEVAP : Milli Eğitim Müdürlüklerinin konuyla ilgili
sorumlulukları ´özel eğitim hizmetleri yönetmeliğinin il/ilçe özel eğitim
hizmetleri kurullarının görevleri başlığı altında 15 ve 16. maddelerinde de
belirtilmiştir.
41.SORU: Velinin talep etmesi halinde okul müdürlükleri
kaynaştırma öğrencisine yönelik ´Bireysel Gelişim Raporu´ doldurmak zorunda
mıdır?
CEVAP : Bireysel gelişim raporu: Özel eğitime ihtiyacı olan
bireylerin tüm gelişim alanlarındaki özellikleri ile akademik disiplin
alanlarındaki yeterliliklerine ilişkin değerlendirme sonucunu gösteren bir
rapordur. Velisinin talebi halinde Kamu Hizmetlerinin Sunumunda Uyulacak Usul
ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 11.maddesi doğrultusunda en geç beş gün
içerisinde doldurulmak zorundadır.
42.SORU: Kaynaştırma eğitimi ile ilgili çevremizdeki
hangi kurum, kuruluş ve kişilerden yardım alabiliriz?
CEVAP : Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğünden, İl
Özel Eğitim Hizmetleri Kurulundan, İl Milli Eğitim Müdürlüğü Özel Eğitim ve
Rehberlik Hizmetleri Şubesinden gerekli bilgileri alabilirsiniz.
43.SORU: Destek eğitim odasında kaynaştırmaya tabi
öğrenci haftalık kaç saate kadar eğitimden faydalanabilir?
CEVAP : Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinin 28. Maddesinin
d bendi “Öğrencinin destek eğitim odasında alacağı haftalık ders saati,
haftalık toplam ders saatinin %40´ını aşmayacak şekilde planlanır” ifade
edilmektedir. Örnek; Haftada 30 saat ders gören kaynaştırmaya tabi öğrenci, bu
hüküm uyarınca haftada 12 saate kadar destek eğitim odasından
faydalanabilecektir.
44.SORU: Destek eğitim odasında kaynaştırmaya tabi
öğrenci (Öğrencinin Kendi Ders Saatleri) ders saatleri dışında
faydalanabilir mi?
CEVAP : Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinin 28. Maddesinin
h bendi “Destek eğitim odasında verilen destek eğitim hizmetleri okulun veya
kurumun ders saatleri içinde yapılır” şeklinde ifade edilmektedir.
Kaynaştırmaya tabi öğrenci okulun ders saatleri içinde olmak üzere kendi ders
saatleri dışında da (Velinin izni ve istekli öğretmen olması halinde)
destek eğitim odasından faydalanabilecektir.
45.SORU: Kaynaştırma öğrencim sınıftaki arkadaşlarının
başarısını engelliyor. Bu durumda diğer çocukların hakkı yenmiş olmuyor mu?
CEVAP: Kaynaştırma öğrencisinin sınıftaki diğer öğrencilerin
ders başarısını olumsuz yönde etkilediğine dair inanç çoğunlukla kaynaştırmaya
yönelik olumsuz tutumla ilgilidir ve tam olarak gerçeği yansıtmamaktadır.
Kaynaştırma öğrencisinin diğer çocukların başarılarına olumsuz etkisi herhangi
bir çocuğun etkisinden daha fazla değildir. Şayet kaynaştırma uygulamasına
devam eden öğrencinizin bir takım sorun davranışları varsa okulunuzun özel
eğitim öğretmeni ve rehber öğretmeni ile birlikte Davranış Değiştirme Programı
hazırlayıp uygulayarak bu sorunlarla etkili bir biçimde baş edebilirsiniz.
46.SORU: Kaynaştırma öğrencim disiplin suçu gerektiren
davranışlarda bulunduğu disiplin yönetmeliği hükümleri uygulanacak mıdır?
Öğrencimi disiplin kurula sevk etmeli miyim?
CEVAP: Kaynaştırma öğrencisi de tıpkı diğer öğrenciler gibi
okulun kurallarına uymakla yükümlüdür. Disiplin uygulamalarında amaç öğrenciyi
cezalandırmak değil, olumsuz davranışlarının sonuçları hakkında düşünerek bu
davranışları tekrar etmemesidir. Bu nedenle, kaynaştırma öğrencinizle ilgili
disiplin uygulamasında öğrencinizin uygulamayı tam olarak anladığından emin olmanız
gerekmektedir. Rehber öğretmenle işbirliği içinde süreci yönlendirmeniz,
öğrencinin gelişimine katkı sağlayacaktır. Ayrıca; sadece kaynaştırma
öğrencisinin değil, diğer tüm öğrencilerin de disiplin kovuşturmasına tabi
tutulmadan önce rehberlik desteği alması önemlidir.
47.SORU: Kaynaştırma kararının yanlış olduğunu
düşündüğümüzde karara itiraz etmeden yapmamız gereken herhangi bir şey var mı?
CEVAP: Evet. Kaynaştırma kararının yanlış olduğunu
söyleyebilmemiz için öncelikle, özel eğitim öğretmenlerinden de destek alarak,
çocuğa yönelik bir takım eğitim uygulamaları yapmalıyız. Yaptığımız eğitim
uygulamalarında aldığımız sonuçları belgeleyerek düşüncemizin doğruluğunu test
etmeliyiz. Bununla birlikte kaynaştırma kararına ilişkin tutumumuzun kendi
kişisel kanaatimizden önce gerçekten tarafsız olarak öğrencinin performansı ve
eğitim ihtiyaçları ile ilgili olduğunu objektif olarak ortaya koyabiliyorsak
böyle bir karara itiraz etmeliyiz.
48.SORU: Kaynaştırma öğrencimin anne-babası sürekli
olarak karşılayamayacağım taleplerde bulunuyorlar, bu durumda ne yapmalıyım?
CEVAP: Özel gereksinimli bir çocuğa sahip olmak
anne-babalarda olumsuz bir takım psikolojik durumların yaşanmasına yol
açabilir. Öncelikle anne-babalarla iletişimde sabırlı ve hoşgörülü olmak
önemlidir. Anne-babaların yaşadıkları psikolojik sorunları anlamak için
bilgilenmenizi ve bu ailelerle iletişim kurarken dikkat etmeniz gereken
hususları okul rehberlik servisinden destek alarak öğrenebilirsiniz.
49.SORU: Sınıfın geneline yönelik yaptığım uygulamaların
hangilerine kaynaştırma öğrencimi de katmam gerekiyor?
CEVAP: Sınıfta yapılan tüm uygulamalara kaynaştırma
öğrencisinin de katılmasında yarar vardır. İlke olarak, çocuğun tam katılımı
esastır. Ancak, kaynaştırma öğrencisinin sahip olduğu bir takım özellikler
katılımını sınırlıyorsa, çocuğa normal akranlarından birinin yardım sağlaması,
çocuğun rolünün değiştirilerek kolaylaştırılması, uygulamaya yönelik bir takım
uyarlamalar yapılması gibi ek tedbirler alınarak kaynaştırma öğrencisinin
katılımının sağlanması önemlidir. Birlikte sınıf etkinlikleri sırasında
kaynaştırma öğrencisinin dışarıda kalması, kaynaştırma uygulamasının ana
ilkelerine ters düşmektedir.
50.SORU: Destek Eğitim Odası hangi tür öğrenciler için
kullanılır?
CEVAP: Destek eğitim odası; kaynaştırma yoluyla eğitimine
devam eden öğrenciler ile üstün yetenekli öğrencilerin ihtiyaç duydukları
alanlarda destek eğitim hizmetleri alabilmesine yönelik düzenlenmiş
ortamlardır.
NOT : Kaynaştırma eğitimi ile ilgili, Bakanlığımızın
02.09.2008 tarih 3601 sayılı yazısı ile 2008/60 nolu Kaynaştırma Yoluyla Eğitim
Uygulamaları konulu genelge ve ekinde belirtilen Kaynaştırma Yoluyla Eğitim
Uygulamalarında Öğretmenlere öneriler konu başlıklarından yararlanılmalıdır.